Czy maty grzewcze są skuteczne?

Czy maty grzewcze naprawdę działają? To pytanie zadaje sobie wielu ogrodników, zarówno amatorów, jak i profesjonalistów. Jeszcze do niedawna maty grzewcze kojarzyły mi się wyłącznie z dużymi szklarniami i uprawami na skalę przemysłową. Jednak, gdy moja domowa dżungla rozrosła się do ponad 100 roślin, szybko odkryłem magię rozmnażania roślin i mata grzewcza stała się jednym z moich ulubionych narzędzi ogrodniczych. Obserwowanie, jak sadzonki wypuszczają korzenie i przekształcają się w nowe rośliny, dawało mi ogromną satysfakcję. Nie chciałem, by ta radość skończyła się wraz z zimą.

Odkryłem również, jak cenne są maty grzewcze przy przesadzaniu roślin doniczkowych o każdej porze roku. Teraz mogłem przesadzać rośliny wtedy, kiedy tego potrzebowały, a nie tylko w określonych porach roku. Umieszczenie rośliny na macie grzewczej pomaga korzeniom szybciej się zregenerować i zmniejsza stres związany z przesadzaniem. Obecnie korzystam z mat grzewczych przy każdej okazji, od pomidorów i papryk po starce i filodendrony. Przekonałem się na własnej skórze – maty grzewcze naprawdę działają!

Jak długo powinna być włączona mata grzewcza?

Używając maty grzewczej w pomieszczeniu do rozsady ciepłolubnych warzyw, takich jak pomidory, najlepiej jest pozostawić ją włączoną 24 godziny na dobę, 7 dni w tygodniu, aż do kiełkowania nasion. Pozwala to utrzymać równomierną temperaturę gleby. Następnie, kilka dni po wykiełkowaniu, można ją wyłączyć. Wyłączanie maty grzewczej podczas kiełkowania, na przykład na noc, gdy wyłączone jest oświetlenie, powoduje wahania temperatury, które mogą zakłócić rozwój i opóźnić kiełkowanie.

Przy rozmnażaniu tropikalnych roślin doniczkowych, w zimie również można pozostawić matę grzewczą włączoną 24/7, aż sadzonki dobrze się ukorzenią i będą gotowe do przesadzenia do doniczek. Nowo posadzone rośliny również można umieścić na macie grzewczej. Jeśli jednak temperatura powietrza w Twoim domu nie spada zbytnio w nocy, możesz wyłączać matę grzewczą na noc, jeśli wolisz.

W przypadku używania maty grzewczej w nieogrzewanym pomieszczeniu, takim jak szklarnia lub garaż, należy ją trzymać włączoną podczas kiełkowania i dłużej po kiełkowaniu, aż temperatura w pomieszczeniu utrzyma się powyżej 15 stopni Celsjusza (idealnie powyżej 20 stopni) zarówno w dzień, jak i w nocy. Zawsze należy sprawdzać preferencje temperaturowe uprawianych roślin, te wytyczne są ogólne.

W przypadku warzyw klimatu chłodnego, takich jak sałata, jarmuż, kapusta, groch i brokuły, najlepiej jest nie używać maty grzewczej do kiełkowania, chyba że temperatura otoczenia jest dla nich zbyt niska, lub wyłączyć ją jak najszybciej po kiełkowaniu. W przeciwnym razie, gdy zrobi się cieplej, rośliny te mają tendencję do wybiegania i stają się wiotkie. Mata grzewcza z termostatem, ustawionym na wyłączanie, gdy temperatura stanie się zbyt wysoka, jest pomocna w uniknięciu przegrzania.

Czy termostat jest niezbędny do maty grzewczej?

Termostat lub regulator temperatury nie jest konieczny, ale w pewnych sytuacjach może okazać się bardzo przydatny. Dla większości roślin standardowe maty grzewcze bez termostatu sprawdzają się doskonale. Najlepiej sprzedające się maty grzewcze nie posiadają regulatora temperatury.

Jednak, jeśli uprawiasz rośliny wrażliwe na temperaturę, albo pieczesz chleb na zakwasie lub przygotowujesz kefir wodny lub mleczny, które wymagają utrzymania stałej temperatury, to masz dwie główne opcje: zakup maty grzewczej z wbudowanym regulatorem lub zakup oddzielnego regulatora, który można podłączyć do standardowej maty.

Pamiętaj, monitorując temperaturę maty grzewczej, należy kontrolować temperaturę gleby, a nie powietrza. Można to łatwo zrobić za pomocą termometru glebowego. Niektóre maty grzewcze są również wyposażone w sondę temperatury gleby, którą umieszcza się w glebie.

Jakie maty grzewcze są najlepsze dla roślin?

Dwie najpopularniejsze standardowe maty grzewcze bez regulatora to Lerway Heat Mat i Inkbird Plus. Najlepiej sprzedająca się mata z wbudowanym regulatorem to Inkbird Plus Dual lub BN-Link Heat Mat with Thermostat. Można również ulepszyć standardową matę grzewczą, kupując oddzielny regulator temperatury, taki jak Inkbird Temperature Controller.

Czy mata grzewcza jest potrzebna do rozpoczęcia wysiewu nasion?

Temperatura gleby odgrywa ogromną rolę w powodzeniu siewu i sadzenia roślin. Jeśli chcesz rozpocząć wysiew nasion i produkcję rozsady w pomieszczeniu o każdej porze roku, szczególnie zimą, ogólna odpowiedź brzmi: tak, większość roślin skorzysta na rozpoczęciu uprawy na macie grzewczej. Większość, ale nie wszystkie.

Wszystko zależy od preferencji rośliny. Większość preferuje temperaturę gleby między 18 a 24 stopnie Celsjusza. Jeśli temperatura powietrza wynosi już od 20 do 24 stopni Celsjusza, prawdopodobnie mata grzewcza nie będzie potrzebna. Należy również pamiętać o unikaniu dużych wahań temperatury gleby podczas kiełkowania i wzrostu rozsady. Nawet jeśli Twoja szklarnia lub garaż nagrzewa się w ciągu dnia, możesz potrzebować włączyć matę grzewczą wieczorem, aby utrzymać ciepło nasion i rozsady przez noc. Maty grzewcze naprawdę czynią cuda.

Na przykład pomidory rzadko kiełkują w temperaturze poniżej 23 stopni Celsjusza, natomiast sałata preferuje chłodniejsze warunki, około 10-22 stopni Celsjusza, i nie kiełkuje łatwo, gdy temperatura gleby przekroczy 22 stopnie Celsjusza.

Czy trzeba używać pokrywy na nasiona umieszczone na macie grzewczej?

Nie, nie trzeba, ale prawdopodobnie będziesz chciał, gdy poznasz powody. Bez czegoś, co zatrzymuje ciepło, mata grzewcza będzie mniej wydajna w ogrzewaniu gleby, a temperatura gleby będzie mniej stabilna, ponieważ temperatura i wilgotność powietrza zmieniają się w ciągu dnia. W przeciwnym razie duża część ciepła po prostu ucieknie. Maty grzewcze również wysuszają glebę i powodują szybsze parowanie wody, niż mogłoby się wydawać. Pokrywa pomaga również uniknąć całkowitego wyschnięcia nasion lub rozsady.

Idealna jest wentylowana pokrywa. Można też regularnie zdejmować pokrywę przynajmniej raz dziennie, aby zapewnić przepływ powietrza. Wysoka wilgotność w połączeniu z ciepłem i brakiem przepływu powietrza może prowadzić do rozwoju pleśni i gnicia.

Czy mata grzewcza może się przegrzać?

Maty grzewcze bez termostatu zazwyczaj utrzymują temperaturę około 10-15 stopni powyżej temperatury otoczenia, ale inne warunki mogą sprawić, że będą wydawać się gorące lub będą pracować zbyt gorąco. Maty grzewcze mogą wydawać się gorętsze w dotyku, niż można by się spodziewać, ale po sprawdzeniu temperatury gleby okazuje się, że jest w porządku. Dwa główne czynniki to powierzchnia, na której umieszczona jest mata grzewcza (dywan na przykład jest niedopuszczalny) oraz przepływ powietrza wokół maty lub roślin.

Jeśli wydaje Ci się, że mata grzewcza staje się zbyt gorąca, najpierw sprawdź temperaturę gleby. To jedyny sposób, aby się upewnić. Możesz również umieścić materiał absorbujący ciepło między matą grzewczą a roślinami, na przykład kawałek kamienia (używam resztek ceramicznych płytek łazienkowych). Możesz również zwiększyć przepływ powietrza i usunąć wszystko, co zatrzymuje ciepło na macie grzewczej lub je więzi, na przykład pokrywę. Unikaj drewna lub materiałów łatwopalnych na macie grzewczej. Aby sprawdzić temperaturę, użyj termometru glebowego. Twoja ręka lub temperatura dna tacy na nasiona lub doniczek nie są wiarygodnym wskaźnikiem.

Dlaczego moja mata grzewcza wydaje się zimna?

Jeśli dopiero włączyłeś matę grzewczą, osiągnięcie temperatury może zająć średnio około pół godziny. Ale nawet wtedy nie oczekuj, że mata grzewcza będzie gorąca w dotyku. Temperatura Twojej ręki wynosi około 32-34 stopni Celsjusza, więc mata grzewcza będzie wydawać się ciepła, ale nie gorąca w dotyku, jeśli położysz na niej płasko dłoń.

Należy również pamiętać, że mata delikatnie ogrzewa glebę roślin znajdujących się bezpośrednio na niej, a nadmiar ciepła zwykle szybko się rozprasza, więc może nie wydawać się zbyt ciepła, jeśli tylko uniesiesz rękę nad matą.

W dużej przestrzeni lub nieogrzewanym pomieszczeniu, które jest chłodniejsze, mata grzewcza może mieć trudności z utrzymaniem wystarczająco wysokiej temperatury bez pomocy. Zmiana podłoża, na którym leży mata grzewcza, lub zamknięcie przestrzeni pomaga, podobnie jak przykrycie nasion/rozsady/sadzonek pokrywą, aby zatrzymać ciepło. Ogrzewanie powietrza w pomieszczeniu również pomaga. Jeśli nie jesteś pewien, czy mata grzewcza spełnia swoje zadanie, zaopatrz się w termometr glebowy.

Jak długo kiełkują nasiona?

W odpowiedniej temperaturze większość nasion kiełkuje w ciągu 3 tygodni lub krócej. Niektóre są super szybkie i wykiełkują w mniej niż tydzień. W idealnych warunkach, oto ogólne wytyczne dotyczące czasu kiełkowania różnych nasion roślin. Jeśli kiełkowanie trwa dłużej, warunki mogą wymagać zmiany:

• Dni: Bazylia, mięta.
• Około 1 tydzień: Nagietki, fasola.
• Około 2 tygodnie: Szczypiorek, kocimiętka, rozmaryn, pietruszka, buraki, sałata, rzepa, papryczki chili, dynie, szałwia.
• 2 do 4 tygodni: Pomidory, papryka, mango, lawenda.
• 1 do 2 miesięcy: Awokado, większość nasion kwiatów.

Czy wszystkie maty grzewcze są wodoodporne?

Nie, nie wszystkie maty grzewcze są wodoodporne. Niektóre są tylko wodoodporne. Sporadyczne rozlanie lub spryskanie wodą nie powinno stanowić problemu, ale należy je wytrzeć. Nawet jeśli mata grzewcza jest wodoodporna, nie należy pozostawiać jej mokrej, ponieważ woda może spłynąć po przewodzie do wtyczki lub dostać się do miejsca, gdzie przewód wchodzi do maty.

Najlepiej umieścić tacę lub podstawkę pod roślinami, aby coś zbierało nadmiar wody i utrzymywało matę grzewczą w suchości. Zawsze najlepiej jest umieszczać wtyczki powyżej maty grzewczej, jeśli to możliwe, lub przynajmniej zrobić pętlę z przewodu między matą a wtyczką, aby utworzyć "pętlę ociekową" dla bezpieczeństwa. Podobnie jak większość urządzeń, maty grzewcze powinny być również używane z ochronnikiem przeciwprzepięciowym, zwłaszcza jeśli planujesz pozostawić je włączone na dłuższy czas lub bez nadzoru.

Jaka jest idealna temperatura dla ukorzeniania sadzonek roślin doniczkowych?

Do rozmnażania większości tropikalnych roślin doniczkowych należy dążyć do temperatury gleby lub wody około 20-25 stopni Celsjusza, aby zachęcić sadzonki do ukorzenienia się. W chłodniejszych miesiącach gleba może być nawet o 10-20 stopni chłodniejsza niż temperatura powietrza wokół niej. Ciepło od dołu, z maty grzewczej, daje lepsze rezultaty przy rozmnażaniu niż ogrzewanie całego pomieszczenia.

Temperatura wody również będzie naturalnie niższa niż temperatura powietrza, ponieważ parowanie odbiera ciepło z wody. Gdy wilgotność jest niższa, co zazwyczaj ma miejsce zimą, sztuczne ogrzewanie wysusza powietrze, to również zwiększa różnicę temperatur między wodą a powietrzem. Maty grzewcze również zwiększają parowanie. Zimą umieszczam zarówno sadzonki wodne, jak i glebowe na macie grzewczej.

Jaka jest idealna temperatura gleby dla różnych upraw?

Ogólna zasada jest taka, że gdy poznasz preferowaną temperaturę rośliny do kiełkowania, użyj środkowej lub wyższej wartości z zakresu dla kiełkowania, a dla rozsady użyj pełnego zakresu, ale unikaj schodzenia poniżej minimum.

Należy pamiętać, że są to idealne temperatury gleby, a nie powietrza, a gleba średnio może być o 10-20 stopni chłodniejsza niż powietrze. Gorąco polecam zaopatrzenie się w termometr glebowy, ponieważ jest to jedyny sposób, aby upewnić się, że osiągasz odpowiednią temperaturę dla swoich roślin.

Wskazówki dotyczące kiełkowania nasion kwiatów na macie grzewczej

Kwiaty na ogół wymagają innego podejścia do kiełkowania niż warzywa i zioła. Nasiona kwiatów są zazwyczaj bardziej wybredne, dlatego dla nich lepszym wyborem jest mata grzewcza z regulatorem temperatury. Można również ulepszyć standardową matę grzewczą, kupując oddzielny regulator temperatury.

Na przykład eustoma preferuje zakres temperatur od 21 do 23 stopni Celsjusza przez 10-15 dni, które zajmuje jej kiełkowanie, a następnie spadek do chłodniejszego zakresu między 15 a 21 stopni Celsjusza przez kolejne 45-50 dni. Cynia lubi jeszcze cieplej, około 26-29 stopni Celsjusza na początek. Nawet kwiaty kiełkujące w chłodnych temperaturach nadal preferują stosunkowo cieplejsze temperatury niż warzywa kiełkujące w chłodnych temperaturach. Na przykład kosmos preferuje zakres temperatur od 18 do 21 stopni Celsjusza. Wniosek? Wybierz matę grzewczą, w której możesz ustawić temperaturę.

Na jakich powierzchniach można umieścić matę grzewczą?

Powierzchnia, na której umieszczona jest mata grzewcza, wpływa na temperaturę, zmieniając ilość traconego lub zatrzymywanego ciepła. Umieszczenie na zimniejszych powierzchniach lub materiałach, takich jak beton, obniży temperaturę, a umieszczenie na izolowanej powierzchni pomoże utrzymać wyższą temperaturę.

Nie należy umieszczać mat grzewczych na powierzchniach emitujących ciepło (takich jak ogrzewana podłoga) ani na dywanach lub chodnikach. Niepalne powierzchnie, takie jak kamienny blat lub ceramiczne płytki podłogowe, to świetne opcje. Jeśli używasz maty grzewczej na otwartych metalowych półkach, umieść pod nią karton lub płytki ceramiczne, aby skierować ciepło do góry.

Sprawdź również ręką powierzchnię, aby upewnić się, że nie ma ostrych lub szorstkich miejsc, które mogłyby uszkodzić matę grzewczą. Nigdy nie należy składać mat grzewczych na pół ani nakładać ich na siebie i unikać ich składania lub zaginania.

Ile kosztuje eksploatacja maty grzewczej do rozsady?

Korzystając ze standardowej maty grzewczej Inkbird Plus jako przykładu, przy założeniu, że mata grzewcza pracuje 8 godzin dziennie, 7 dni w tygodniu przez 3 miesiące w okresie zimowym, koszt eksploatacji maty grzewczej wyniesie około 4,50 PLN za 3 miesiące, czyli mniej niż 2 PLN miesięcznie. To przy założeniu ceny 0,32 PLN za kilowatogodzinę (kWh) na podstawie średnich stawek za energię elektryczną w Polsce w 2023 roku.

Uwaga na podlewanie!

Zanim pobiegniesz kupić matę grzewczą, pamiętaj, że dodatkowe ciepło, które zapewniają maty grzewcze, zwiększa również tempo wysychania gleby. Jeśli nie umieścisz pokrywy lub czegoś podobnego nad sadzonkami, gleba wyschnie szybciej, niż mogłoby się wydawać. To samo dotyczy rozmnażania w wodzie, ponieważ woda będzie parować znacznie szybciej na macie grzewczej. Jeśli używasz pokrywy, możesz nie musieć podlewać aż do kiełkowania, kiedy to zazwyczaj zdejmuje się pokrywę.

Podsumowanie – czy maty grzewcze są skuteczne?

Mata grzewcza to niezwykle przydatne narzędzie dla każdego ogrodnika, który chce przedłużyć sezon wegetacyjny, skutecznie rozmnażać rośliny i cieszyć się zdrową rozsadą. Zapewniają one kontrolowane ciepło, niezbędne do kiełkowania nasion i ukorzeniania sadzonek, szczególnie w chłodniejszych porach roku. Wybierając odpowiednią matę i stosując się do zasad jej użytkowania, możesz znacząco zwiększyć swoje ogrodnicze sukcesy. Pamiętaj o monitorowaniu temperatury gleby, wilgotności i odpowiednim podlewaniu, a Twoje rośliny odwdzięczą się bujnym wzrostem.